یک سال با اقتصاد ایران

تغییر ارز گزارشگری اقتصاد ایران از دلار آمریکا به ارزهای دیگر، وعده سال ۱۳۹۵ بانک مرکزی بود اما در سال ۱۳۹۶ نیز پیاده نشد.

به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی به نقل از  ایرنا، رییس کل بانک مرکزی بهمن ماه ۱۳۹۵ مبنا قرار دادن ارز دلار برای گزارش دهی اقتصاد ایران را منطقی ندانست و یکی از اقدام های موثر در این باره را تغییر واحد ارز گزارشگری ایران عنوان کرد.

به عبارت دیگر از نظر وی، از آنجا که درآمد ارزی کشور به دلیل تحریم های دلاری با ارزی های دیگری از جمله یورو انجام می شود، باید ارزی را مبنای گزارش دهی قرار داد که ثبات بیشتری داشته و در تجارت خارجی ما پرکاربردتر باشد.

اهمیت این کار در سال های ۳۹۰ و ۱۳۹۱ بیش از پیش خود را نشان داد زیرا با اوج گیری تحریم ها علیه ایران به بروز نوسان های شدید و لحظه ای در بازار ارز آزاد منجر شد؛ از این رو دولت تدبیر و امید یکی از سیاست های خود را متناسب کردن سهم دلار از مراودات ارزی کشور با اثر آن بازارها قرار داد.

امروز فقط هشت درصد ذخایر ارزی ایران به دلار است.

بنابراین در شرایطی که عمده عملیات واقعی اقتصاد کشور با سایر ارزهای معتبر دنیا انجام می شود، توجیهی برای استفاده از دلار در گزارش‌ها وجود ندارد.

ارز دیگری که از ثبات و اعتبار نسبی بین المللی برخوردار باشد می‌تواند به عنوان جایگزین «دلار» مطرح شود، بدون آنکه تاثیری بر عملکرد اقتصادی کشور داشته باشد.

پیگیری ها از بانک مرکزی نشان می دهد اگر چه اقدام های اولیه برای این تغییر بزرگ انجام شده اما هنوز به مرحله اجرا نرسیده است؛؛ هرچند می توان گوشه هایی از این تصمیم را در ممنوعیت ثبت سفارش به دلار آمریکا دید که از نهم اسفند ۱۳۹۶ ابلاغ شد.

مدیرکل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی در این باره گفت: همه اقدام ها و زیرساخت ها برای تغییر ارز گزارشگری ایران آماده شده است.

«مهدی کسرایی پور» با یادآوری اینکه عمده مراودات تجاری بین المللی ایران به ارز یورو انجام می شود، درباره ارز جایگزین دلار اعلام کرد: همانطور که پیش از این رییس کل بانک مرکزی نیز گفت، این گزارشگری باید با ارزی باشد که غالب تجارت خود را با آن انجام می دهیم که اکنون این ارز، یوروست.

مجموع تجارت خارجی ایران بدون محاسبه نفت نزدیک به ۹۰ میلیارد دلار در سال برآورد می شود؛ در ۱۱ ماهه سال ۱۳۹۶ در مجموع ۴۱ میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار صادرات غیرنفتی ثبت و در مقابل، ۴۷ میلیارد و ۶۵۷ میلیون دلار انواع کالا وارد کشور شده است.

چین، هند، امارات، ترکیه، کره جنوبی و هند عمده شرکای تجاری ایران به شمار می روند که بیشتر مبادله با این کشورها با ارزهایی بجز یورو یا به شیوه سوآپ ارزی انجام می شود و ۲کشور با ارزهای ملی خود امور تسویه تجاری را انجام می دهند.

بر اساس آخرین آمار گمرک تا بهمن ۱۳۹۶ چین، امارات، عراق، ترکیه و کره جنوبی پنج خریدار نخست کالاهای ایران بودند و در مقابل کشورهای عمده صادرکننده کالا به ایران شامل چین، امارات، کره جنوبی، ترکیه و آلمان می شد. از این رو می توان دلار را از معاملات تجاری با این کشورها حذف کرد یا رویه معاوضه ارزی (سوآپ) را در پیش گرفت.

در سالی که گذشت، ایران و ترکیه قرارداد سوآپ ارزی را نهایی کردند تا به این ترتیب ارزهای ملی ۲کشور جایگزین ارزهایی چون دلار و یورو شود و مبلغ باقیمانده به یک ارز جهانشمول تسویه شود.

همچنین از نهم اسفندماه به درخواست بانک مرکزی ثبت سفارش به ارز دلار آمریکا از سامانه جامع تجارت حذف شد و از این پس واردکنندگان نمی توانند با این ارز چه از طریق بانک ها و چه صرافی ها واردات داشته باشند.

مدیر کل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی در  گفت: یکی از مشکلات در حوزه ارز ، انتخاب دلار به عنوان ارز گزارشگری است در حالی که سهم آن در سبد تجاری و ارزی کشور قابل توجه نیست؛ سال هاست که تراز تجاری کشور به دلار سنجیده می شود یا قیمت فروش نفت در بودجه بر پایه دلار محاسبه می شود؛ در حالی که عمده معاملات ایران به یورو و سایر ارزهای جهانروا انجام می شود.

وی ابراز امیدواری کرد بتوان در آینده نزدیک ارز گزارشگری کشور را از دلار به ارزهایی که سهم بیشتری در سبد تجاری کشور دارند، تغییر داد.