تقاضا برای محصولات پلیمری در پنج ماه اول سال جاری در حالی افزایشی سه برابری را تجربه کرده است که بررسی ها نشان می دهد مبنای اقتصادی برای این رشد تقاضا وجود ندارد .
به گزارش پایگاه خبری آرمان اقتصادی، در سال ۱۳۹۶ از ۵۳.۶ میلیون تن محصول تولیدی حدود ۹ میلیون تن محصول، بین مجتمعهای پتروشیمی و حدود ۸ میلیون تن فروش خالص در داخل (عمدتاً از طریق بورس کالا) به فروش رفته و ۲۲.۵ میلیون تن صادر شده است.
حدود ۱۵ درصد کل محصولات تولیدی پتروشیمی در سال ۱۳۹۶ به طور خالص در داخل کشور به فروش رفته است. با توجه به اطلاعات ارائه شده از بورس کالا در این سال حدود ۴ میلیون تن محصول پلیمری و حدود ۲ میلیون تن محصول شیمیایی توسط مجتمع های پتروشیمی در بورس کالا عرضه شده است.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی تاکید کرده است :با توجه به ایجاد تقاضای غیر واقعی برای محصولات پتروشیمی ضرورت اصلاح قیمتگذاری خوراک صنایع بالادستی پتروشیمی وجود دارد. بررسی ها نشان می دهد یکی از دلایل دولت درخصوص مداخله قیمتگذاری در بازار محصولات پتروشیمی، تحویل خوراک به صنایع بالادستی پتروشیمی با نرخ ۳۸۰۰ تومان است. در اوایل سال جاری دولت به وزارت نفت اجازه داد تا برای محاسبه خوراکهای تحویلی به واحدهای پتروشیمی نرخ تسعیر ارز مورد عمل برای واردات کالاهای اساسی را به ازای هر دلار ۳۸۰۰ تومان منظور کند.
واحد تولید محصولات پتروشیمی
این در حالی است که هم اکنون ارز تخصیص یافته برای کالاهای اساسی ازجمله دارو با نرخ ۴۲۰۰ تومان محاسبه میشود، اما خوراک مجتمعهای پتروشیمی همچنان با نرخ ۳۸۰۰ ریال محاسبه میشود. براساس صورتهای مالی سال ۱۳۹۶ هزینه خوراک مجتمعهای بالادستی پتروشیمی بیش از ۷ میلیارد دلار برآورد میشود. با فرض عدم تغییر هزینه خوراک مجتمعهای بالادستی پتروشیمی در سال جاری و لحاظ نرخ ارز ۸۰۰۰ تومان در بازار ثانویه، عدمالنفع دولت از اتخاذ سیاست مذکور حدود ۳۰۰ هزار میلیارد ریال برآورد میشود.
در این گزارش تاکید شده است : آزادسازی قیمت خوراک می تواند یکی از چالشهای اساسی در باب قیمتگذاری خوراک که هر ساله در فصل بررسی بودجه های سنواتی موجب تنش در بازار سرمایه کشور می شد را برای همیشه برطرف کند. به دنبال آن اصلاح قیمتگذاری محصولات پتروشیمی در بورس کالا با هدف ایجاد شفافیت در فضای اقتصادی کشور ضروری است.
در عین حال همانطور که آمار جدول نشان میدهد پروانه بهره بداری صادره صنایع پایین دست پتروشیمی منتخب در سه ماهه اول سال ۱۳۹۷ نسبت به سه ماهه اول سال ۱۳۹۶ رشد منفی داشته است. بنابراین افزایش تقاضای سه برابری در بورس کالا نمیتواند ناشی از ایجاد ظرفیت تولید در سال ۱۳۹۷باشد. علاوه بر این بنابه اظهارات موجود نسبت بهره برداری واحدهای موجود صنایع پاییندستی پتروشیمی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است. این بدان معناست که حدود ۴۰ درصد تقاضای موجود در بازار صرف تولید داخلی می شود.
در این گزارش با اشاره اینکه میزان تولید کالاهای صنعتی در سه ماهه اول سال ۱۳۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر چندانی نداشته و در مواردی کاهش هم داشته ، تاکید شده است: در چنین شرایطی تقاضای محصولات پتروشیمی در بورس کاال به رشد قابل توجه در تولید نیز منجر نشده است. بنابراین احتمال اینکه مواد اولیه احتکار شده یا به صورت غیررسمی از کشور خارج شده باشد، پررنگ می شود.