طول درمان سیاستگذار پولی

محمد پور ابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس از حمایت مجلس از این بسته صحبت کرده است و طهماسب مظاهری رییس کل اسبق بانک مرکزی هم تصمیمات جدید را بهتر از سیاست‌ها و تصمیم‌های قبلی خوانده و اعلام کرده که این بسته جدید می‌تواند بازار را آرام کند.

با این حال اما هنوز فعالان بازار معتقدند که بازار ارزی کشور به آرامش نرسیده و اگر چه بانک مرکزی اعلام می‌کند که برای سامان بخشیدن به بازار ارزی نگران است و تصمیمات خاص خود را با مشورت اقتصاددانان و فعالان بازار اتخاذ می‌کند اما به اعتقاد اقتصاددانان دست‌آویز قرار دادن عدم استقلال بانک مرکزی برای برخی کاستی‌ها در مدیریت ارزی قابل توجیه نیست .

عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی در تازه‌ترین یادداشت خود در صفحه اینستاگرام با تقدیر از نظراتی که صاحبنظران اقتصادی و نخبگان به وی ارایه کرده‌اند تاکید کرده که « شفاف‌سازی و مبارزه با هرگونه رانت جزو تفکیک‌ناپذیر تمام سیاست‌ها و بانک مرکزی خواهد بود . »

البته این نخستین‌بار نیست که او در مورد شفافیت و رانت‌زدایی از بانک مرکزی صحبت می‌کند. همتی در همان روز معارفه‌اش نیز با تاکید بر اینکه از فردا صبح با اقتصاددانان جلسه خواهم داشت مدیران بانک مرکزی را به طبقه هفدهم فراخواند تا در مورد شرایط بازار جلسه‌ای را برگزار کند که نوک پیکان بررسی آن به موضوع سیاست‌های ارزی بازمی‌گشت و در نهایت هم بسته‌ای که از قبل آماده کرده بود با رای حسن روحانی رییس‌جمهور از ١٠ روز بعد از حضورش در بانک مرکزی اجرایی شد تا بازار آرام گیرد. هرچند که ابلاغ بسته برعکس تصورش موجب شد تا بازار ارز که روز به روز با کاهش قیمت مواجه شده بود دوباره روال صعودی در پیش بگیرد اما همین که در این بسته صرافی‌ها را وارد بازی ارزی کرده بود خود نشانه مثبتی بود که نشان می‌داد همتی برعکس سیف به کوتاه کردن دست دلالان اعتقاد دارد .

به هر روی شفاف‌سازی و مبارزه با هرگونه رانت جزو لاینفک برنامه‌های همتی شده که در دوهفته گذشته بارها به آن اشاره کرده و شاید به عنوان پاشنه آشیل فعلی بازار ارزی تمرکز خاصی بر آن داشته که البته می‌توان تاثیر آن را از تغییراتی یافت که در بانک مرکزی روی داده است.

به نوشته اعتماد، این درحالی است که همتی، در اولین اظهارات خود در جایگاه رییس کل بانک مرکزی نیز از برنامه خود به منظور مبارزه با فساد و رانت‌خواری در نظام پولی و ارزی سخن گفته بود و تاکید کرد که این یکی از مطالبات جدی مردم است و در دستور کار قرار خواهد گرفت. وی البته معتقد بود که اوضاع ایجاد شده در بازار ارز در نتیجه بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست‌های پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است که در کنار آن باید ناترازی عمیق ترازنامه نظام بانکی را به آن اضافه کرد. به اعتقاد کارشناسان هر جا که ارز و پول وجود دارد، رانت‌های خاص خود را نیز به همراه خواهد داشت و باید کانال‌های موجود را بست. البته این تنها در حوزه بانک مرکزی نیست و با همراهی سایر دستگاه‌ها از جمله قوه قضاییه رقم خواهد خورد. این در حالی است که اخیرا در جریان اجرایی شدن بسته جدید ارزی برخی صرافی‌ها در بازار پلمب شدند و حتی جالب اینجاست که صرافی یکی از بانک‌ها که بعد سال‌ها توزیع کننده ارز در بازار بود نیز پلمب شده است؛ این نشان داد که حتی صرافی بانکی که خود بانک مرکزی آن را به عنوان کانال توزیع ارز خود در بازار انتخاب کرده بود نیز خالی از فساد و رانت نبوده است.اینکه رییس کل بانک مرکزی مبارزه با فساد و رانت را از اصلی‌ترین برنامه خود می‌داند، خبر خوشی برای اقتصاد کشوری است که بر پایه تامین مالی بانک‌ها می‌چرخد؛ اما اینکه برنامه‌های او تا چه اندازه کارساز بوده و سایر دستگاه‌ها تا چه اندازه با او همراهی خواهند کرد، خود موضوعی است که به مرور آثار آن مشخص خواهد شد، چرا که یکی از گله‌های مدیران بانک مرکزی در سال‌های اخیر همواره این بوده که دست‌شان در برخی بخش‌ها برای جلوگیری از برخی اقدامات و بستن راه فساد چه از لحاظ قانونی و چه عدم همراهی تعدادی از دستگاه‌ها یا اعمال نفوذ قدرت‌ها کاملا باز نبوده است.