در گفت‌وگو با کسب‌وکارهای داخلی مطرح شد: استقبال بازار ایران از کارت‌خوان‌های موبایلی چگونه بوده است؟
کارت‌خوان‌های موبایلی یا MPOS از سال ۲۰۱۴ به علت نیازی که در کسب‌وکارهای خرد حس می‌شد، وارد بازار جهانی شد. دستگاه‌های کارتخوان سنتی به خط و سیم تلفن نیاز دارند تا بتوانند با شبکه ارتباط برقرار کنند. این مساله باعث می‌شود امکان جابه‌جایی کارتخوان برای صاحبان کسب‌وکار وجود نداشته باشد. در مرحله اول، فناوری برای حل این مشکل، دستگاه‌های کارتخوان سیار یا GPRS را به‌عنوان راهکاری برای این موضوع وارد بازار فناوری‌های پرداخت کرد.
این دستگاه‌ها با همان ظاهر و کارکرد، از طریق سیم‌کارت فعال هستند؛ اما همه کسب‌وکارها توانایی دریافت چنین دستگاهی را نداشتند و علاوه بر این، مشکلات و مسائلی نیز داشتند. برای تهیه دستگاه کارتخوان سیار، لازم بود صاحبان آن، در سال مبلغی پرداخت کنند و حداقل میزان تراکنش خاصی داشته باشند.
در مرحله بعدی، با توسعه تکنولوژی و گسترش استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند، کارت‌خوان‌های موبایلی وارد بازار شدند که راهکاری ارزان‌تر، ساده‌تر و با امکانات و قابلیت‌های بیشتر نسبت به کارت‌خوان‌های سیار بودند. کارت‌خوان‌های موبایلی، دستگاه‌های کوچکی هستند. حمل آنها ساده است، ظاهری شبیه ماشین‌حساب‌های جمع و جور دارند و به راحتی در جیب جا می‌شوند.
این دستگاه‌ها به خودی خود مستقل نیستند و با بلوتوث به تلفن همراه هوشمند یا تبلت فروشنده متصل می‌شوند و تقریبا تمام فرآیند پرداخت به جز ورود رمز و کشیدن کارت، طی فرآیندهای امنیتی روی تلفن همراه فروشنده صورت می‌گیرد و به جای اینکه رسید کاغذی ارائه دهند، آن را به صورت مجازی برای مشتریان پیامک می‌کنند.
کارت‌خوان‌های موبایلی در دنیا
در سال ۲۰۱۴، ۵۳ درصد از خرده فروشان کشور انگلستان مجهز به کارتخوان موبایلی و یا به اختصار MPOS شدند و به دلیل استفاده راحت‌تر و مقرون به صرفه بودن این دستگاه و سازگاری آن با گوشی‌های تلفن همراه هوشمند افراد، ظرف مدت زمان کوتاهی این دستگاه به عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های عصر پرداخت در فروشگاه‌ها برای مصرف‌کنندگان به حساب آمد و پس از این، استقبالی به صورت فراگیر در سراسر جهان نیز گسترش یافت.
نیاز بازارهای مختلف به خصوص خرده فروشی به سیستم پرداخت و قابلیت حمل و نقل آسان، بازار را برای ورود دستگاه‌های کارتخوان موبایلی (MPOS) ترغیب کرد. پیرو این همه گیر شدن ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. برخی کسب‌وکارها به ارائه دستگاه‌های کارتخوان موبایلی پرداختند.
در این میان تصمیم گرفتیم این وضعیت را در کشورمان بررسی کنیم. ما در این گزارش شرکت‌های ایران کیش، به‌پرداخت ملت، تاپ، سایان کارت، هدایت هوشمند قرن، رهیاب رایان فردا، توسن تکنو، حصین، جی‌اس‌اس، پارسیان کیش، تسکا و پرداخت الکترونیک سداد را بررسی کردیم. تعدادی از این شرکت‌ها به سوالات ما پاسخ دادند که در این گزارش آورده‌ایم. بعضی از آنها هم در ادامه و در روزهای آتی آورده می‌شود.
شرکت رهیاب رایان فردا
محمد پورسرپرست، مدیر بازاریابی و فروش رهیاب رایان فردا درمورد فعالیت‌های این شرکت در ارائه دستگاه تبلت پوز گفت: «فعالیت‌های ما از ابتدا تا به امروز، شامل اخذ تاییدیه از شاپرک، تولید نرم افزار مربوطه و اتصال به سوییچ شش شرکت PSP، یکپارچه‌سازی با نرمافزارهای اصناف مختلف به ویژه صنعت توزیع و پخش کالا و نیز حوزه‌های رستوران و پوشاک، تولید Card Present SDK به منظور انجام پرداخت و پرینت درون برنامه‌ای، قابلیت ثبت و ویرایش کالاها و خدمات در سامانه ابری (Cloud base)، نهایی شدن کاربری تبلت پوز تحت عنوان صندوق فروشگاهی، فروش بیش از ۳۰ هزار دستگاه طی چند ماه گذشته و عقد چندین تفاهم‌نامه همکاری با شرکت‌های بزرگ تولید نرم‌افزار در صنعت‌های مختلف بوده است. همچنان نیز در حال رصد کردن بازار و اصناف مختلف به منظور توسعه کسب‌وکار هستیم.»
او درباره تعداد دستگاه‌های تدارک دیده شده توسط این شرکت، گفت: «برنامه ما بازاریابی و تامین ۲۰ درصد از نیاز بازار به این دستگاه‌ها در سال ۹۷ است که این مهم، با برنامه‌ریزی و تلاش همه همکارانم در بخش‌های مختلف، میسر خواهد شد.»
پورسرپرست تصریح کرد: «شاید در گام اول، این دستگاه با توجه به قیمت نسبتاً بالای آن و خدمات پرداختی مشابه با پوزهای سیار فعلی، جذابیت چندانی برای بانک‌ها و شرکت‌های psp، نداشته باشد. اما برای اصناف مختلف فوق العاده جذاب بوده، به‌طوری‌که چندین صنف در همکاری با شرکت‌های psp به طور مشترک در حال ارائه چندین خدمت در قالب یک دستگاه تبلت پوز هستند. ناگفته نماند بانک‌ها و psp ها نیز شروع به ارائه این دستگاه‌ها به برخی از مشتریان VIP خود کرده‌اند.»
شرکت گرایش تازه کیش (جی‌اِس‌اِس)
به گفته علیرضا نوبخت، نایب رییس هیات مدیره شرکت تجارت الکترونیک تدبیر کیش، مجموعه جی‌اس‌اس به عنوان اولین شرکت حقیقی بود که توانست علی‌رغم الزامات سخت و فرایند طولانی شرکت شاپرک، مجوز سخت‌افزار و نرم‌افزار دستگاه‌های موبایل پوز LYNX 350, 450 را کسب کند.
به گفته او تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار دستگاه از این محصولات به صورت قرارداد عمده در اختیار بانک‌ها و PSP ها قرار گرفته است و سهم قابل قبولی از آن با نام تجاری «آنی پی» مستقیما به متقاضیان واگذار شده است که پس از تائید و اجرای روال‌های قانونی، توسط PSP های مربوطه فعال خواهند شد.
علیرضا نوبخت اشاره کرد: «با وجود عدم تبلیغات مناسب و فرهنگ سازی بهره برداری از این محصول به‌ویژه برای اصناف مختلف که می‌توانست فرایند مراودات مالی را بهبود بخشد، پیش بینی می‌شود طی سال‌های آتی ۷۰۰ تا ۹۰۰ هزار از این محصول تحویل جامعه هدف شود.»
او در پاسخ به این سوال که آیا این دستگاه برای بازار جذابیت داشته است، گفت: «استقبال و رضایت از این دستگاه برای هر فردی با هر شغل و فعالیتی، غیر قابل انکار بوده، بنابراین در صورت تسهیل در تعاریف پذیرندگی در شرکت‌های PSP، تبلیغات و فرهنگ‌سازی مناسب و نیز ایجاد اطمینان برای متقاضیان، جذابیت این دستگاه کوچک دو چندان خواهد شد.»
شرکت هدایت هوشمند قرن
راهکار ارائه شده توسط شرکت هدایت هوشمند قرن در حوزه MPOS و با استفاده از دستگاه‌های Spectra، با همکاری دو شرکت PSP، کارت اعتباری ایران کیش و فن‌آوا کارت، به عنوان اولین محصول جهت استفاده با نرمافزارهای موبایلی در دو سیستم عامل اندروید و IOS موفق به اخذ مجوز از شرکت شاپرک شد.
برنامه‌های بازاریابی شرکت هدایت هوشمند قرن، جهت ارائه حداقل ۱۰۰ هزار دستگاه، تدوین شده و در حال اجرا است. به اعتقاد کارشناسان این شرکت، دستگاه‌های کارتخوان موبایلی برای بازارهای خاص که مناسب با این محصول است جذابیت داشته و به طور کلی این دستگاه‌ها را نباید با دستگاه‌های کارتخوان سیار (GPRS) مقایسه کرد و در بازاریابی آنها باید بازار هدف مخصوص آنها شناسایی شود.
شرکت تسکا
مهدی عبادی، مدیر واحد پرداخت تسکا در رابطه با دستگاه کارتخوان ارائه شده توسط این شرکت، گفت: «هر سه دستگاه کارتخوان موبایلی با برند BBPOS مجوز اولیه خود را از شاپرک دریافت کرده‌اند و بنا بر مدل طراحی اپلیکیشن با شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش، نیاز به دریافت مجوز مرحله دوم شاپرک ندارند، چراکه از راهکار و همچنین اپلیکیشن تأیید شده ایران‌کیش برای این دستگاه‌ها استفاده شده است. اما برای استفاده در سایر PSP ها نیازمند دریافت تأییدیه مرحله دوم است.»
او درباره دستگاه‌های ارائه شده توسط شرکت تسکا گفت: «این تجهیزات در دو مدل ارائه راهکار و ارائه سرویس به بازار وارد خواهد شد. در مدل ارائه راهکار در ابتدای راه دو هزار عدد از هر کدام از مدل‌ها وارد بازار خواهد شد و با درخواست خریداران، از جمله بانک‌ها و شرکت‌ها تعداد بعدی مشخص خواهد شد. در مدل ارائه سرویس نیز در سال ۹۷ تعداد ۴۰ هزار پایانه تحت برند تسکاپی وارد بازار خواهد شد.»
عبادی درباره میزان استقبال بازار از این دستگاه‌ها گفت: «هنوز برای تصمیم‌گیری در این خصوص زود است. تصور من این است که موفقیت و یا عدم موفقیت این دستگاه بستگی به نوع ارائه آن دارد. این دستگاه در دنیا مقبولیت لازم را پیدا کرده و به نظر می‌رسد در بلند مدت به کلی جای دستگاه‌های پایانه فروش معمول را بگیرد. اما در ایران تاکنون با آن مثل پایانه‌های فروش قدیمی رفتار شده که طبیعی است استقبالی از آن نشود. تسکا سعی دارد این تجهیزات را در مدلی همگام با دنیا در اختیار کاربر قرار دهد. با توجه به مطالعه بازاری که انجام شده، تسکا این انتظار را دارد که در سال ۹۷، حداقل ۴۰ هزار از این نوع دستگاه‌ها را به کاربران ارائه دهد.»
شرکت کارت اعتباری ایران‌کیش
شرکت کارت اعتباری ایران کیش از ابتدای سال ۱۳۹۶ به‌عنوان اولین شرکت در عرضه کارتخوان موبایلی فعالیت خود را بین شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت آغاز کرد. همچنین تجربه فروش محصول به عنوان یک رویکرد جایگزین روش‌های پیشین که در میان شرکت‌های PSP مرسوم بوده است تجربه مثبتی برای این شرکت قلمداد می‌شود.
به اعتقاد کارشناسان این شرکت، در حوزه مشتریان یا پذیرندگان محصول هم‌پات، با بررسی رفتار مشتریان مشخص شد این محصول بازار هدف خود را به درستی پیدا کرده و متقاضیان عمدتاً از صنوفی هستند که این محصول را جهت کسب‌وکارهای خود استفاده می‌کنند.
شرکت کارت اعتباری ایران کیش از زمان آغاز ثبت‌نام محصول جدید هم‌پات تا این مقطع سفارش‌های خرید را به پذیرندگان تحویل داده و طبق برنامه عملیاتی سال ۱۳۹۷، این شرکت آمادگی کامل جهت پاسخگویی به هر اندازه از تقاضا و نیاز بازار بدون محدودیت در تعداد را دارد.
به گفته مسئولان فنی شرکت کارت اعتباری ایران کیش، با توجه به ماهیت این محصول و وابستگی آن به موبایل و امکانات و مزایایی که موبایل، به عنوان وسیله‌ای پرکاربرد و محبوب در میان کاربران دارد و همچنین مالکیت دستگاه برای شخص پذیرنده این محصول توانسته برای پذیرندگان ایجاد جذابیت کند. همچنین از سایر مزایای دستگاه هم‌پات می‌توان به سایز جیبی، قابل حمل بودن و همچنین قابلیت و انعطاف در ارایه راهکارهای ارزش افزوده اشاره کرد.
شرکت تجارت الکترونیک پارسیان
شرکت تاپ به منظور ورود به بازار کارتخوان موبایلی، راهکار جدیدی را طراحی کرده که مجوز شاپرکی نیز اخذ شده و به گفته کارشناسان شرکت شاپرک بهترین راهکار پرداخت موبایلی موجود در صنعت پرداخت کشور است. درواقع به منظور تنوع در ارائه راهکار برای دو دستگاه کارتخوان موبایلی مجوز شاپرکی اخذ شده است و آماده ورود به بازار است.
در حال حاضر تعداد ۵۰۰ دستگاه از سوی تاپ، برای ورود به بازار در فاز پایلوت در حال عرضه است، ضمن اینکه برای سال جاری پنج هزار دستگاه جهت ارائه به شبکه پرداخت کشور تدارک دیده شده است.
مسئولان این شرکت اعتقاد دارند با توجه به تنوع راهکار و واگذاری امتیازهای متنوع و متفاوت به ذینفان و شرکای تجاری، استقبال مناسبی از این راهکار در بخش بازاریابی B2B شده است تا جایی که شاید برای تامین همه درخواست‌ها در سال جاری با مشکل تامین تجهیزات مواجه باشیم. ضمن اینکه با توجه به خاص بودن راهکار تاپ، درخواست‌ها در حوزه B2C و مصرف کننده نهایی با استقبال مناسبی روبرو شده است.
