بانکبانک و بیمه
میزان آسیب‌پذیری بانک‌ها از تحولات اقتصاد
* اعظم احمدیان
شبکه بانکی کشور در سال‌های اخیر شاهد کاهش سودآوری بانک‌ها به عنوان یک معیار از سلامت بوده، از این‌رو اندازه‌گیری آسیب‌پذیری عملکرد بانک‌ها از تحولات متغیرهای اقتصاد کلان ضروری است.
اقتصاد کلان کشور در سال‌های اخیر با تحولات بسیاری مواجه بوده است. به‌طوری که تغییر و تحولات آن، بر عملکرد و ثبات و سلامت بانک‌ها نیز اثر گذار بوده است و شبکه بانکی کشور در سال‌های اخیر شاهد کاهش سودآوری بانک‌ها به عنوان یک معیار از سلامت بوده است. بنابراین اندازه‌گیری آسیب‌پذیری عملکرد بانک‌ها از تحولات متغیرهای اقتصاد کلان ضروری است. یکی از الزامات بسیار کلیدی برای موفقیت بنگاه‌های اقتصادی و بطور کلی برای هر فعال اقتصادی این است که همواره درک درستی از شرایط پیرامونی داشته و به تحلیل‌های مناسبی از شرایط محیطی خود نیز دسترسی داشته باشد تا بر پایه آن بتواند تصمیم‌های مقتضی را برای استفاده از فرصت‌های موجود و یا مقابله با تهدیدات پیش‌رو اتخاذ کرده و به نوعی بتواند آینده کسب و کار خود را تضمین کند. در این میان بانک‌ها به واسطه رابطه بسیار تنگاتنگی که با بخش‌های مختلف اقتصادی دارند به‌شدت از تغییر و تحولات اقتصادی اثرپذیرند و این اثرپذیری می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد بانک اثرگذار بوده و به دنبال آن باعث تغییر در وضعیت ریسک و بازده بانک شود.
بر همین اساس ارزیابی میزان تاثیرپذیری متغیرهای عمده عملکردی بانک به‌منظور در پیش گرفتن اقدامات مناسب و منطقی در این زمینه و در نهایت برای تضمین موفقیت و تامین اهداف سودآوری بانک بسیار حائز اهمیت خواهد بود. به عنوان مثال تغییرات مستمر و یا بی‌ثباتی‌های موجود در اقتصاد از جمله نرخ تورم و نقدینگی یا تغییرات نرخ ارز اثرات قابل‌توجهی بر شرایط کلی اقتصاد، وضعیت بنگاه‌هایی که از سیستم بانکی تسهیلات دریافت کرده‌اند و همچنین رفتار سپرده‌گذاران بانک خواهد داشت. به‌طوری که می‌توان اذعان کرد، وجود تورم در سال‌های اخیر، باعث شده است، بانک‌های کشور با کاهش ارزش دارایی مواجه شده و بعضا با از دست‌دادن ارزش دارایی خود همراه باشند. از طرف دیگر وجود شرایط تورمی باعث شده است، نرخ سود بانکی از جذابیت کافی برای سپرده‌گذاران برخوردار نباشد. اگرچه به دلیل عدم گستردگی بازارهای مالی جایگزین، همچنان شبکه بانکی مهم‌ترین و بزرگ‌ترین محل جذب سپرده است، اما وجود شرایط تورمی و رونق بازارهای جایگزین نظیر سکه، طلا، ارز، اتومبیل و مسکن، باعث شده است، بخشی از سپرده‌ها از بانک‌ها خارج و در سایر بازارها به‌گردش درآیند. از آثار و تبعات این موضوع می‌توان به ایجاد تورم در سایر بازارها و کاهش قدرت وام‌دهی بانک‌ها اشاره کرد. بی‌ثباتی نرخ ارز، بانک‌ها را با بی‌ثباتی در فعالیت‌های ارزی مواجه ساخته است، بطوری که با افزایش نرخ ارز، هزینه مبادلاتی بانک‌ها افزایش یافته و اکسپوژر بانک‌ها از محل فعالیت‌های اقلام زیر خط افزایش یافته است. در واقع این شرایط ریسک بازار بانک‌ها را در دوره‌های آتی افزایش خواهد داد.
