تفاوت فاحش قیمت دلار در بودجه با بازار/ نرخ ارز چه زمانی واقعی می‌شود؟
لایحه بودجه سال ۹۷ به روال تمام لوایح بودجه، چند عدد کلیدی دارد. یکی از این اعداد، نرخ دلار است. دولت دوازدهم در لایحه بودجه نرخ ۳۵۰۰ تومان را برای دلار پیشنهاد داده و البته از مابه التفاوت دلار ۳۵۰۰ تا۳۸۵۰ تومانی که در لایحه بودجه به صورت غیراستحقاقی لحاظ شده، درآمدی را برای خود در نظر گرفته است. البته کمیسیون تلفیق مجلس به این پیشنهاد رای نداده و حالا باید دید هفته آینده صحن علنی مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه، چه تصمیمی در مورد این موضوع می گیرد.
به گزارش آرمان اقتصادی، پیش از ارائه لایحه بودجه سال ۹۷ به مجلس از سوی دولت، گمانه‌زنی‌های متفاوتی در مورد متغیرهای کلیدی برای تعیین درآمدهای بودجه وجود داشت، اما در نهایت دولت قیمت هر دلار را برای تبدیل درآمدهای نفتی به ریال حدود ۳۵۰۰ تومان در نظر گرفت و قیمت فروش هر بشکه نفت را هم حدود ۵۵ دلار پیشنهاد داد. عددی که دولت برای قیمت دلار در بودجه سال آینده در نظر گرفته، حدود ۱۵٠ تومان کمتر از قیمت رسمی فعلی و حدود ۹۰۰ تومان کمتر از نرخ آزاد فعلی دلار است.
دولت در لایحه بودجه سال آینده، ردیف متفرقه درآمدی ۱۰ هزار میلیارد تومانی را از محل مابه التفاوت نرخ ارز ناشی از فروش نفت و گاز لحاظ کرده بود اما کسب درآمد دولت از مابه التفاوت دلار ۳۵۰۰ تا۳۸۵۰ تومانی که در لایحه بودجه بصورت غیراستحقاقی لحاظ شده بود، توسط کمیسیون تلفیق حذف شد. آنطور که هادی قوامی، نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس پیش از این گفته دولت در لایحه بودجه سال ۹۷ دو نرخ برای ارز در نظر گرفته بود و علاوه بر لحاظ دلار با قیمت ۳۵۰۰ تومان، از محل مابه التفاوت قیمت دلار ۳۵۰۰ تا ۳۸۵۰ تومان هم درآمد شناسایی کرده بود که بیانگر سیگنال های ارادی و غیرارادی به بازار ارز بود که نتیجه آن رشد قیمت ارز است و بنابراین کمیسیون تلفیق با آن مخالفت کرد.
اما در حالی این روزها قیمت دلار همچنان نرخ صعودی را طی می کند که محمد باقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه می گوید دولت قیمت هایی مانند ۴۲۰۰ تومان برای دلار را تایید نمی کند و قبول ندارد و معتقد است که این قیمت های غیر رسمی به زودی تعدیل می شود ولی آنچه که در ماه های اخیر و دست کم در روزهای اخیر در بازار ارز رخ می دهد، به ظاهر بیانگر اتفاقاتی غیر از این است و به نظر نمی رسد امیدی به تعدیل قیمت دلار آنطور که مدنظر دولت است، باشد.
در شرایطی هر روز فاصله بین نرخ رسمی ارز و نرخ بازار آزاد بیشتر می شود که سال هاست فعالان اقتصادی و فعالان بخش خصوصی، تاکید می کنند که باید نرخ ارز واقعی و البته تک نرخی شود. فعالان اقتصادی معتقدند که نرخ دلار در کشور باید متناسب با نرخ تورم تعدیل شود. این انتظاری است که بخش خصوصی بارها مطرح کرده و از دولتمردان خواسته که به این خواسته توجه کنند، اما تا اینجای کار جوابی نگرفته اند. برخی از نمایندگان مجلس هم اعتقادی مشابه فعالان اقتصادی دارند و معتقدند که باید هر چه سریع تر به سمت واقعی شدن نرخ ارز رفت. به گفته نمایندگان مجلس هر چند که ممکن است واقعی کردن نرخ ارز حتی اگر در کوتاه مدت تاثیرات منفی در اقتصاد داشته باشد، اما در دراز مدت می تواند نتایج مثبتی برای اقتصاد داشته باشد.
در همین رابطه محمد حسن نژاد، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار آرمان اقتصادی می گوید: نمایندگان مجلس هم به این موضوع واقف هستند که ۳۵۰۰ تومان قیمت واقعی دلار نیست اما اعتقاد اعضای کمیسیون تلفیق این است که نرخ بیشتر از این و مثلا دلار ۳۸۰۰ تومانی به بازار و اقتصاد، آلارم می دهد و بنابراین تصمیم گرفتند که نرخ دلار در لایحه بودجه ۳۵۰۰ تومان باشد.
به گفته حسن نژاد دلار ۳۵۰۰ تومانی خنده دار است، زیرا دست کم در دو سال اخیر قیمت این ارز در بازار کمتر از ۳۷۰۰ تومان نبوده است.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید می کند که قیمت واقعی دلار بین ۴۲۰۰ تا ۴۵۰۰ تومان است اما باید توجه داشت که قیمت این ارز سیال است و برخی اتفاقات در سطح جهان به خصوص اتفاقاتی که در اقتصاد آمریکا، اروپا و حتی کشورهایی مانند چین رخ می دهد، بر آن تاثیرگذار است.
نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس با تاکید بر اینکه قیمت دلار باید به سمت واقعی شدن برود، می گوید: سیگنال ها و آلارم هایی که واقعی شدن نرخ دلار به بازار و اقتصاد می تواند بدهد، فعلا مانع از تحقق این موضوع شده است.
اما منتقدان و برخی از اقتصاددان ها با یادآوری این موضوع که وعده تک نرخی شدن و واقعی شدن نرخ ارز مربوط به زمان دولت یازدهم است، می گویند حالا که حدود پنج ماه هم از آغاز به کار دولت دوازدهم گذشته، این وعده محقق نشده و در بودجه سال آینده هم تا اینجای کار خبری از واقعی شدن قیمت دلار نیست که این موضوع می تواند نگرانی های فعالان اقتصادی را برای سال ۹۷ بیشتر کند. حالا باید منتظر ماند و دید که هفته آینده و در جریان بررسی لایحه بودجه، صحن علنی مجلس چه تصمیمی در مورد نرخ دلار می گیرد؟ آیا پارلمان گامی برای کمی واقعی شدن قیمت دلار برمی دارد یا به همان قیمت ۳۵۰۰ تومانی مدنظر دولت رای می دهد؟
